بی تردیدف آن چه دین به ما فرمان می دهد، مطابق با حقایق فطری و واقعیت های جهان آفرینش است. هر چه دانش آدمی پیشرفت می کند بر دانسته های او از حقایق دینی و احکام الهی افزوده می شود. بسیار به جا و شایسته است که مؤمنان، آگاهی خویش را از دین با کسب دانش بیشتر افزون سازند و در هر زمینه ای برای عمل هر چه بهتر به احکام آسمانی دین بکوشند.
موضوع مورد بحث ما اهمیت شیر مادر در اسلام است. اما به نظر می رسد که افوزدن برخی از دانستنی های علمی به روشن شدن هر چه بیشتر موضوع کمک می کند. در این بخش می کوشیم تا با استمداد از دانش روز و دیدگاه های دانشمندان، اهمیت انکارناپذیر شیر مادر را از نظر علمی هم روشن کنیم و به یاری خداوند بر آگاهی خوانندگان ارجمند بیفزاییم.
شیر هر حیوانی متناسب با دستگاه گوارشی همان حیوان است،
برای جلوگیری از مردن اطفال و تأمین سلامت نوزادان، مادران موظفند لااقل در دو سال اول زندگی، کودکانشان را با شیر پستان تغذیه نمایند.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کند نسبت به نوزادانی که با غذاهای دیگر تغذیه می شوند کمتر دچار بیماری می گردند. تغذیه به وسیله ی شیشه شیر، به خصوص در جوامع فقیر، زندگی و سلمات میلیون ها کودک را تهدید می کند. بسیاری از مادران در توانایی خود برای شیر دادن، دچار عدم اعتماد به نفس هستند. تذکر این چند نکته ضروری است که:
1- تغذیه با شیر مادر به تنهایی بهترین غذا و آشامیدنی ممکن برای کودک در 4 تا 6 ماه اول زندگی است.
2- نوزادان باید بلافاصله پس از به دنیا آمدن به وسیله ی شیر مادر تغذیه گردند. در حقیقت تمام مادران می توانند نوزادانشان را با شیر خود تغذیه کنند.
3- برای تأمین شیر مورد نیاز کودک، مکیدن های پی در پی پستان جهت افزایش شیر مادر ضروری است.
4- تغذیه به وسیله ی شیشه ی شیر ممکن است باعث بروز بیماری های خطرناک و حتی مرگ شود.
5- تغذیه با شیر مادر باید تا سال دوم زندگی کودک و در صورت امکان مدت بیشتری نیز ادامه یابد. (1)
نوزاد انسانی برای ادامه ی زندگی احتیاج به شیر دارد، ولی هر شیری رشد و سلامتی کودک را تامین نمی کند. بهترین نوع شیر همانا شیر مادر است. با وجود پیشرفت فراوان در صنعت تولید شیر خشک، هنوز شیری به خوبی شیر مادر به وجود نیامده است.
برای آن که اهمیّت شیر مادر بهتر معلوم شود کافی است به گفته ی چرماک استناد کنیم که در سال 1951 در کنگره ی پزشکی زوریخ (سویس) اظهار داشت: طبق یک آمار نوین، مرگ و میر کودکانی که با شیر گاو تغذیه می شوند 5 / 2 برابر بیشتر از مرگ و میر شیرخوارانی است که شیر مادر یا دایه می خورند.
مزایای شیر مادر عبارت است از:
1- شیر زن دارای تمام موادی است که برای رشد کودک لازم است در حالی که در شیر گاو باید ابتدا تغییراتی داد تا برای کودک قابل استفاده شود.
2- شیری که مستقیماً از پستان مکیده می شود دارای پاکی صد در
صد است، در حالی که شیر گاو به علت آن که دستهای مختلف به آن می رسد آلوده به میکروب است. اگر چه با جوشاندن کوتاه مدت می توان میکروب هایی از قبیل سل را نابود کرد، ولی با این همه مقداری میکروب های دیگر در آن باقی می ماند و جوشاندن طولانی نیز موجب نابودی ویتامین می شود. (2)
3- شیر مادر در پستان ضایع شدنی نیست، در حالی که شیر گاو در هوای گرم بر اثر ماندن ضایع می شود.
4- شیر مادر مجانی است، در حالی که شیر گاو گرانقیمت است.
5- شیر دادن به وسیله ی پستان، انس و پیوند مادر و فرزند را تقویت می نماید.
نتیجه ی مزایای فوق آن است که کودکانی که از شیر مادر استفاده می کنند رشدشان بهتر و مقاومتشان در مقابل بیماری های عفونی بیشتر است کمتر مریض می شوند ویا در صورت بیماری زودتر شفا می یابند. علاوه بر آن شیر دادن برای خود مادر نیز مفید است و موجب می شود که تغییرات دوره ی آبستنی و زایمان در قسمت تناسلی زودتر به حالت عادی برگردد و بسیاری از زنان در اثر شیر دادن شکوفا و شاداب
می شوند. برعکس، مادرانی که از شیر دادن خودداری می کنند، تغییرات آلت تناسلی آنها، که ناشی از آبستنی و زایمان است، بیشتر ادامه می یابد و مطابق نظر کاتل، دانشمند آلمانی، احتمال ابتلا به بیماری سرطان در مادرانی که شیر نمی دهند بیشتر از مادرانی است که شیر می دهند. گمان می کنم نکات فوق هر مادر فهمیده ی ایرانی را متقاعد سازد که شیر دادن به نفع مادر و فرزند است. بیهوده نیست که ما تغذیه با شیر مادر یا دایه را تغذیه ی طبیعی و تغذیه با شیر گاو را تغذیه ی مصنوعی می نامیم. (3)
1) تربیت و پرورش کودک در اسلام ص 42.
2) مادر و کودک شیرخوار، ص 89.
3) مدرک پیشین.
