یکی از دانشمندان معتقد است که تغذیه ی نوزادان با شیر غیرمادر، خطرناک ترین صادرات غرب در عصر حاضر است. این امر از 1930 میلادی رو به افزایش گذاشت و تا 1970 ادامه داشت. دلایل این کاهش که بیشتر در ممالک در حال توسعه ادامه دارد، مواردی است که ذیلاً و فهرست وار گفته می شود.
1- تجدد گرایی.
الف- مادرانی که به طور سنتی زندگی می کردند، ضمن رسیدگی به کارهای خانه به شیر دادن نوزاد خود افتخار کرده، شبها 12 تا 15 مرتبه از خواب شیرین و ناز خود بر می خاستند و بدون این که احساس خستگی و نگرانی کنن نوزاد دلبندشان را شیر می دادند، ولی تمدن ظاهری که زنان را از خانه و کاشانه تحت عر عنوان بیرون آورده سبب محروم کردن نوزادان از شیر مادرشان گردیده است.
ب- مادران در زندگی سنتی، یقین داشتند ه شیر دادن نوزادشان از راه مکیدن نوک پستان، افتخار بزرگی دارد، ولی تغییر روش زندگانی به ظاهر متمدن به طور قابل ملاحظه ای این شیر دادن را کاهش داده است.
2- صنعتی شدن کشورها، همین امر باعث شد که روستاییان که لااقل با زندگی سنتی و در نتیجه شیر دادن زنانشان به اطفال خو کرده بودند،
برای تأمین روزی و پول بهتر و بیشتر فرار را بر قرار ترجیح داده و به شهرستان ها کوچ کنند. کوچ روستاییان و اشتغال زنان روستایی، خود یکی از علل این کاهش است.
3- در سال های 1960 تا 1970 استعمار به صورت سازمان زنان جهان، تحت عناوین احقاق حقوق از دست رفته ی زن و «زن به عنوان عضوی از اجتماع با حقوقی برابر مرد» و «زن به عنوان یک شریک در فعالیت جنسی» و «زن به عنوان شریک زندگی، ولی آزاد در تصمیم گیری راجع به دفعات آبستنی یا جلوگیری و مصرف قرص های ضدبارداری و…» موضوع شیر ندادن به نوزدان را هم مطرح کرد. همین امر موجب شد که برخی از زنان شیر دادن به نوزاد را مخالف حقوق زن بدانند و از این کار خودداری کنند.
4- احتیاجات مالی خانواده ها سبب به کار گرفتن زنان و در نتیجه شیر ندادن به نوزادانشان گردید.
5- تبلیغات شرکت های سودجو با ارائه اقسام شیرهای خشک ساختگی و شمردن امتیازات واهی برای آنها و فریب دادن مادران نیز یکی از عوامل کاهش شیر دادن مادران به اطفالشان گردید.
6- بعضی از متخصصین و پرستاران و کسانی که در حرفه ی پزشکی فعالیت داشتند، بدون توجه به مزایای شیر مادران برای نوزدان، مردم
را به تغذیه ی کودکان با شیرهای خشک تشویق می کردند و این کار – آگاهانه یا ناخودآگاه – تبلیغ خوبی برای شرکت های سازنده ی شیر خشک بود.
7- مادران جوان و باردار بدون آشنایی به مزایای شیر خود، تحت تأثیر آن همه تبلیغات مسموم رسانه های گروهی و مجلات و جراید و تلویزیون ها و… قرار می گرفتند و از شیر دادن به نوزادان خود خودداری می نمودند.
8- تبلیغات بسیار شرکت های سازنده ی انواع شیر خشک.
9- گاهی نیز به غلط در بین مادران شایعه می کردند که تغذیه ی نوزاد با شیر مادر سبب تغییر شکل پستان می شود و یا این که وانمود می کردند که پستان در دهان طفل گذاشتن، عملی زشت و قبیح و دون مقام یک زن متجدد و متمول و باشخصیت است.
10- یانگ دی. ال و همکاران او در کتاب سال اطفال 1983، علت شایع شدن قطع شیر مادران را ناشی از نگرانی مادران و حساس ودردناک شدن نوک پستان آنان می دانند.
11- یکی دیگر از عوامل مهم کاهش شیر دادن مادران به نوزدان این است که چون در کشورهای صنعتی، بیشتر مادران باردار در بیمارستان ها وضع حمل می نمایند، نوزاد را از مادر تازه زاییده جدا
می کنند و این امر، عامل مؤثری در عدم شروع و عدم موفقیت تغذیه ی نوزدان با شیرمادر است.
12- عکس العمل مکیدن بلافاصله بعد از تولد، قوی است و عدم توجه به این نکته و ارائه مواد غذایی غیر از شیر مادر توسط کارکنان بیمارستان و تیم پزشکی، عامل مهمی در عدم شروع یا عدم موفقیت در تغذیه ی نوزاد با شیر مادر است.
اکنون مناسب است که به چند علت کاهش و قطع شیر مادران هم اشاره کنیم.
1- شیر دادن به نوزاد، سر ساعت معین، یکی از مهمترین علل کاهش و یا قطع شیر مادران شیرده است.
2- وقت کمی که مادران برای تغذیه ی نوزادانشان اختصاص داده اند، عامل دیگری است.
3- استفاده از یک پستان برای هر بار شیر دادن.
4- شستن پستان با مواد تمیز کننده غیر از آب خالص.
5- تأخیر در شروع تغذیه ی نوزاد با پستان مادر.
6- مصرف داروهای آرام بخش قوی در موقع وضع حمل که باعث خوابیدن نوزاد و عدم مکیدن او و به طور ثانویه سبب احتقان
پستان مادر می شود (1)
1) تغذیه با شیر مادر، ص 15-19.
