تربیت غلط کودکان

راسل تربیت های مبنی بر ترس را- گویا تعبیر از او باشد- می گوید «تربیت خرس مآبانه«، نه تربیتی که بر اساس پرورش است. مثلی ذکر می کند، می گوید: گاهی خرس ها را [که] می خواهند رقص بیاموزند از این راه می آموزند: او را روی یک صفحه فلزی قرار می دهند، بعد این صفحه را تدریجا گرم می کنند، او مجبور می شود اول دستش را بلند کند بعد پایش را بلند کند، همین طور کم کم این صفحه ی داغ او را مجبور می کند دست و پایش را به یک ترتیب مخصوصی بلند کند، این می شود «رقص خرس«. ولی به هر حال این حیوان از راه سوزاندن پایش، بدون این که خودش بفهمد چکار می خواهد بکند چنین رقصی می کند.

در تربیت بچه- و انسان به طور کلی- تربیتی که خود آن مربی نفهمد که هدف چیست؟ همان حالت خرس مآبی را پیدا می کند،

یعنی این بچه وقتی شما به او می گویید این کار را نکن، اول باید بفهمد که چرا نباید این کار را بکند والا گیج می شود و حتی بیماری روانی پیدا می کند.

اتفاقا این مثال در حدیث آمده. گویا گاهی [مردم] بچه های کوچکشان را می آوردند خدمت رسول اکرم و می گفتند: یا رسول الله، شما به گوش اینها مثلا دعا بخوانید، یا همین قدر می خواستند که پیغمبر بچه شان را در بغل بگیرد، نوازش بکند؛ تبرکی بود. ظاهرا مکرر اتفاق افتاده که بچه را دادند به پیغمبر اکرم بچه ادرارش شروع شد. تا ادرارش شروع شد پدر یا مادرش دوید که بچه را بگیرد، فرمود: «لا تزرموه» بچه که ادرارش می گیرد نهیب به او نزنید، بگذارید ادرارش را به طور کامل بکند. فرمود: مهم نیست، من دامنم را آب می کشم، بچه است ادرار کرده، بعد دستور کلی داد: هرگز بچه را وقتی ادرارش شروع می شود مانع نشوید، نهیب نزنید (از نظر طبی هم این امر بیماری بدنی برای بچه ایجاد می کند) چرا؟ این که برای بچه تربیت نشد! او که نمی فهمد اصلا ادرار چیست، نجس شدن چیست، کثیف شدن و متعفن شدن چیست. بنابراین بچه تا در این سن هست نباید ادرار نکردن را به صورت یک امر ممنوع بر او تحمیل کرد. او بعد در جای دیگر هم خیال می کند کار بدی دارد می کند و نباید این کار را بکند. بعد یک عارضه ی روحی برایش پیدا می شود؛ همیشه وقتی می خواهد ادرار کند چون در ذهنش رفته «یک کار بد» یک خیال مانعش می شود. این است که اسمش را گذاشته اند «اخلاق تابو» یعنی تحریم های بدون منطق، تحریمی که برای بزرگتر منطق دارد ولی برای این بچه منطق ندارد.

هر کسی را در هر سنی که هست اگر می خواهند تربیت کنند و پرورش بدهند، اول باید برایش روشن کنند، بفهمد که چه دارند می گویند و برای بچه، بعد در همان مسیر او را پرورش بدهند تا پرورشش توأم با شوق و رغبت باشد. این بحث دامنه ی درازی دارد. (1)

1) آشنایی با قرآن، ج 5، ص 111.