ترس،‌ عامل جلوگیری از طغیان کودک

در مسأله ی عامل ترس و ارعاب، چه در تربیت فردی کودک و چه در تربیت اجتماعی بزرگسال، یک بحث این است که آیا ترس و ارعاب عامل تربیت- به مفهوم پرورش و رشد دادن- است؟ و آیا ترس می تواند عامل رشد دهنده ی روح انسان باشد؟ نه، نقش ترس این نیست که عامل رشد دهنده باشد. ولی یک بحث دیگر این است که آیا عامل ترس جزء عواملی است که باید برای تربیت کودک یا تربیت اجتماع از آن استفاده کرد یا نه؟ جواب این است: بله، ولی نه برای رشد دادن و پرورش استعدادها بلکه برای بازداشتن روح کودک یا روح بزرگسال در اجتماع از برخی طغیان ها. یعنی عامل ترس عامل فرونشاندن است؛ عامل رشد دادن و پرورش دادن استعدادهای عالی نیست ولی عامل جلوگیری [از رشد] استعدادهای پست و پایین و عامل جلوگیری از طغیان ها هست. (1)

1) تعلیم و تربیت در اسلام، ص 60.