وظیفهى دیگر زنان پرهیز از اعمال و رفتارهاى جلب توجه کننده و غیر عفیفانه است.
(وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ(؛ زنان در موقع راه رفتن پاهاى خود را به زمین نزنند تا زینت پنهانشان دانسته شود- و صداى خلخالى که بر پاى دارند به گوش برسد (1)
آنان باید در رعایت عفاف و پرهیز از امور جلب توجه کنندهى مردان، بیشتر دقت و احتیاط بکنند که حتى با صداى زینت پنهانى خود عامل انحراف فکرها و تباهى دلها نگردند.
منظور این است که اعمال و رفتار و پوشش زنان و استفادهى آنان از وسایل زینتى و آرایشى و عطر و بوى خوش نباید به نحوى باشد که باعث جلب توجه و تحریک مردان گردد، بلکه باید عفیفانه و خداپسندانه باشد، چرا که مقتضاى نهى در آیه، حرام و گناه کبیره است.
در پایان آیه همهى اهل ایمان را دعوت به بازگشت و رجوع به خداوند در سایهى عمل به دستورهاى کمال آفرین و آرامش بخش او مىکند و مىفرماید:
(وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون(؛ اى مؤمنان به سوى خدا توبه کنید شاید که رستگار شوید.
از گناهان خود توبه کنید و با قدرت و قوت هر چه بیشتر به آن چه که خداوند بر شما نازل کرده عمل کنید که خوشبختى و سعادت دنیا و آخرت فقط در گرو همین است، زیرا از سوى او آمدهاید و به سوى او خواهید رفت و همان خدایى که حاضر و ناظر به اعمال و رفتار و گفتار و نیات شماست، در آخرت حسابگر و حاکم خواهد بود؛ چنان که حضرت على علیهالسلام مىفرمایند:
اتقوا معاصى الله فى الخلوات فان الشاهد هو الحاکم؛ خود را از نافرمانىهاى خداوند در خلوتگاهها نگه دارید، زیرا آن کسى- خداوند متعال- که شما را مىبیند همان، حاکم و قاضى محکمه در قیامت است (2)
نتیجه این که دین مقدس اسلام براى پوشش بانوان دو وظیفه مقرر فرموده: یکى کمیت پوشش که باید تمام بدن از سر تا پا را بپوشاند جز صورت، دستها تا مچ با شرایطى که بیان شد، پوشش این اعضا واجب نیست گرچه خوب و شایسته است و دوم کیفیت پوشش که باید زینتى و بدننما و زننده و تحریک کننده نباشد.
از آن جا که شاهدانى که در این عالم ناظر به اعمال انسان هستند در قیامت شهادت و گواهى بر اعمال نیک مؤمنان و جرائم گنهکاران مىدهند، لذا بىتوجهى زنان به این دو وظیفه که کمیت و کیفیت پوشش و حجاب عفیفانه اسلامى است، موجب مىشود که مقتضاى آیات شهادت اعضا در آخرت، اعضا و جوارحى که مکشوف نموده و به نمایش گذاشتهاند در دادگاه عدل الهى بر ضد آنها شهادت بدهند و به گناهانى که مرتکب شدند اعتراف نمایند؛ در نتیجه به حقیقت و نتیجه گناهانشان گرفتار عذاب شوند، چنان که مىفرماید:
(الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلى أَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا أَیْدیهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ) امروز- روز قیامت- بر دهانهاى مجرمان مهر مىنهیم و دستانشان با ما سخن مىگویند و پاهایشان اعمالى را که- در تجارت خانه دنیا- کسب کردهاند شهادت مىدهند (3)
و در آیهى دیگر مىفرماید:
(شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَیْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذی أَنْطَقَ کُلَّ شَیْءٍ(؛ گوشها و چشمها و پوستهاى آنان بر کارهاى زشتى که انجام مىدادند گواهى مىدهند، آنان به پوستهاى خود مىگویند چرا بر ضرر ما شهادت مىدهید، در پاسخ مىگویند همان خدایى که هر موجودى را به سخن آورده ما را نیز به سخن آورد (4)
نه تنها اعضاى ظاهرى بلکه جوانح باطنى؛ یعنى عقل و دل نیز از درون مراقب اعمال در دنیا و شاهد در قیامت است. انسان با یک احساس فطرى پاک درک مىکند که ناظر و نگهبانى در درون، تمام اعمال و گفتار او را زیر نظر دارد؛ به همین جهت در آخرت، دل و عقل در کنار چشم و گوش مورد سئوال واقع مىشود و بر ضرر گنهکار شهادت مىدهند:)إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً) (5)
بر این اساس امیرمؤمنان على علیهالسلام مىفرمایند:
بدانید اى بندگان خدا، براى شما مراقبانى از نفوستان در کمیناند- و بر همهى شئون حیات شما نظارت مىکنند- و چشمانى از اعضایتان هست که شما را مىبینند و نگهبانان صادقى هست- فرشتگان- که کردارها و عدد نفسهاى شما را ثبت و ضبط مىکنند (6)
1) نور (24(، آیه 31.
2) نهجالبلاغه، حکمت 324.
3) یس (36) آیه 35.
4) فصلت (41) آیه 20- 21.
5) اسراء (17(آیه 36.
6) نهجالبلاغه، خطبه 157.
