شیر مادر بهترین و کاملترین غذا برای نوزاد می باشد. احکام اسلامی هم به این نکته تأکید دارند که مستحب است، نوزاد از شیر مادر تغذیه کند. همچنین اهمیت شیردادن به نوزاد به قدری زیاد است که بیان شده، مادر می تواند بچه اش را در حال نماز در آغوش گرفته و شیر دهد و یا مادری شیرده که روزه برای خودش یا بچه اش زیان دارد، واجب نیست روزه بگیرد.
شیر مادر به دلایلی بهترین غذا برای نوزاد می باشد که به بعضی از آنها
اشاره می شود:
1. ترکیبات شیر مادر از نظر مواد مغذی، مناسبترین ترکیب برای نوزاد هستند:
نوزاد حیوانات مختلف با هم متفاوت هستند و نیازهای مختلفی دارند. شیر هر حیوانی متناسب با نیازهای همان حیوان تولید می شود. شیر حیوانات مختلف از نظر ترکیبات با هم متفاوت هستند و مناسبترین شیر برای نوزاد هر حیوانی شیر همان حیوان می باشد. به جدول زیر نگاه کنید و تفاوت شیر حیوانات مختلف را مشاهده نمائید.
جدول ترکیبات شیر حیوانات مختلف (درصد میلی لیتر شیر)
نوع شیر: انسان، کربوهیدرات (گرم(: 8 / 6، پروتئین (گرم(: 5 / 1، چربی (گرم(: 4، انرژی (کیلو کالری(: 68.
نوع شیر: گاو، کربوهیدرات (گرم(: 5، پروتئین (گرم(: 5 / 3، چربی (گرم(: 4، انرژی (کیلو کالری(: 66.
نوع شیر: بز، کربوهیدرات (گرم(: 5 / 4، پروتئین (گرم(: 3 / 7، چربی (گرم(: 8 / 4، انرژی (کیلو کالری(: 76.
نوع شیر: گوسفند، کربوهیدرات (گرم(: 9 / 4، پروتئین (گرم(: 5 / 6، چربی (گرم(: 9 / 6، انرژی (کیلو کالری(: 109.
نوع شیر: شتر، کربوهیدرات (گرم(: 1 / 4، پروتئین (گرم(: 7 / 3، چربی (گرم(: 2 / 4، انرژی (کیلو کالری(: 69.
همانطور که مشاهده می کنید، شیر انسان نسبت به سایر حیوانات دارای قند (کربوهیدرات) بالاتر و پروتئین پایین تر می باشد. نوزاد انسان موجودی کاملا متفاوت است، او نیاز به رشد مغزی و هوشی بالاتری دارد و در عوض عضلات او بسیار کندتر از سایر حیوانات رشد می کنند. سلولهای مغزی برای رشد خود به قند (کربوهیدرات) نیاز دارند و برای ساخته شدن عضلات پروتئین نیاز است. بدین
شکل شیر انسان با قند بالاتر نیاز سلولهای مغزی او را تأمین می کند و شیر سایر حیوانات با پروتئین بالاتر نیاز عضلانی آنها را برآورده می سازد.
بنابراین شیر انسان، بهترین ترکیب برای نوزاد انسان است.
امروزه شیرهایی به طور مصنوعی ساخته می شوند که ترکیبی بسیار شبیه به شیر انسان دارند، با این حال هنوز ترکیبی ساخته نشده است که از هر جهت شبیه به شیر مادر باشد. از طرف دیگر ترکیب شیرهای مصنوعی ثابت است در حالیکه هر کسی شیر مادر همزمان با رشد نوزاد تغییراتی می کند که متناسب با رشد نوزاد می باشد. شما تغییرات شیر در روزهای اول شیردهی را به خوبی مشاهده می کنید، بعدها هم تغییراتی جزئی در شیر ایجاد می شود که به صورت عادی قابل مشاهده نیست. همچنین شیر مادرهای مختلف، تفاوتهای کمی با هم دارند که گویا متناسب با نوزاد خودشان می باشد که این تغییرات در شیرهای مصنوعی امکان پذیر نیست.
به طور مثال شیر مادرانی که نوزاد آنها نارس است به شکل مشخصی متفاوت با شیر سایر مادران می باشد.
البته در چنین مواردی، شیرهای مصنوعی متفاوتی نیز، وجود دارد ولی این تغییرات در حدی نیست که برای هر نوزادی متغییر باشد. با توجه به تمام صحبتها به این نتیجه می رسیم که شیر مادر بهترین و مناسبترین ترکیب را دارد و شیر هیچ حیوانی و هیچ نوع شیر مصنوعی نمی تواند جای آن را بگیرد. حتی شیر مادر برای کودک خودش بهتر از شیر سایر زنان می باشد. در احکام اسلامی هم داریم که برای شیر دادن بچه، مادر او از هر دایه ای بهتر است.
2. شیر مادر از بسیاری حساسیتها و ناراحتی های پوستی جلوگیری می کند:
تحققات نشان می دهد که در بسیاری از کشورها همزمان با کاهش شیر مادر و افزایش مصرف شیرهای دیگر، به خصوص شیر گاو، درصد حساسیتها، بالا رفت و علائم گوارشی، پوستی و تنفسی بیشتری دیده شد.
3. ایمن شدن نوزاد و کاهش بیماریها:
شیر مادر دارای عوامل ایمنی می باشد که وارد بدن نوزاد می شوند و نوزاد را در برابر بیماریهای عفونی و میکروبی محافظت می کنند. این عوامل وارد بدن نوزاد می شوند و چنانچه میکروبی وارد بدن نوزاد شود، آن را نابود می نمایند و به این شکل خطر ابتلای نوزاد به بیماریهای میکروبی کم می شود.
در بدن انسان میکروبهایی وجود دارند که برای بدن مفید هستند، میکروبهای دیگری نیز وجود دارد که نه مفید هستند و نه ضرری می رسانند. این دو نوع میکروب وقتی در بدن باشند، جای کمتری برای میکروبهای بیماریزا باقی می ماند و میکروبهای بیماریزا، کمتر می توانند وارد بدن شده و رشد نمایند. بدن مادر این میکروبها را دارد ولی بدن نوزاد، خالی از هر نوع میکروبی می باشد.
تماس نوزاد با بدن مادر و شیرخوردن او باعث می شود تا میکروبهای مفید و میکروبهای بی ضرر وارد بدن نوزاد شوند و جایی برای میکروبهای بیماریزا نگذارند. شیشه و پستانک و قاشق و فنجان دارای میکروبهای مفید و یا بی ضرر نیستند، زیرا وقتی می خواهیم با حرارت دادن میکروبهای بیماریزا را از بین ببریم، میکروبهای مفید یا بی ضرر
هم از بین می روند.
ضد عفونی کردن کامل وسایل تهیه ی شیر، کار چندان ساده ای نیست و امکان آلودگی آن به میکروبهای بیماریزا و بیمار کردن کودک وجود دارد.
با توجه به تمام حرفهای گفته شده، چنین نتیجه می گیریم که بهترین راه برای ایمنی نوزاد و کاهش بیماریهای او، استفاده از شیر مادر می باشد.
4. رشد احساسی و روانی در نوزاد و مادر:
تماس بدنی نوزاد با مادر و نگاههای آنها به یکدیگر، باعث رشد عاطفی نوزاد و لذت بردن مادر می شود. این تماسهای مداوم، مخصوصا تماس اولیه که بلافاصله بعد از تولد نوزاد انجام می گیرد، باعث روابط ادامه دار بعدی می شود.
این روابط باعث می شود تا نوزاد احساس آرامش کند و نیازهای خود را برآورده ببیند. همین احساس باعث رشد کودک از نظر روانی و عاطفی می شود و تربیت کودک در آینده را آسانتر می نماید.
این روابط از طرفی باعث احساس رضایت زن، از مادر شدن، می گردد. مادر راضی وظایف خود را با شادی و علاقه انجام می دهد. بر عکس مادری که روابط خوبی با نوزاد خود ندارد، خود را مجبور به انجام وظایف دشوار مادری می بیند و همواره ناراحت است. این ناراحتی ها موجب افسردگی مادر می شود و سلامت روانی او را به خطر می اندازد.
مادر افسرده، سلامتی روانی نوزاد را به خطر می اندازد و او را عصبی و بی قرار می کند. این حالات نوزاد باعث سخت تر شدن کار مادر
گشته و ناراحتی او را افزایش می دهد. به همین شکل هر روز که می گذرد مشکلات مادر و نوزاد، بیشتر می شود.
5. رشد فک و دندانها:
مکیدن پستان مادر باعث شکل گیری فک و رشد و نمو فک و دندانهای او می شود.
6. شیر مادر از پرخوری نوزاد جلوگیری می کند و باعث می شود تا بعدها، کمتر به چاقی دچار شود.
7. شیردهی به نوزاد از بارداری مجدد مادر و مشکلات مربوط به آن جلوگیری می کند.
8. شیر مادر موجب صرفه جویی در وقت و هزینه می شود.
