مطلب دیگری که در این جا هست این است که اساس تربیت در انسان باید به شکوفا کردن روح باشد. آیا دوره های مختلف عمر از این نظر فرق می کند یا نه؟ مسلم فرق می کند. بعضی دوره ها تناسب و موقعیت بسیار بهتری برای شکوفا شدن استعدادها دارد. همین دوره ی بعد از هفت سالگی که در احادیث هم به آن عنایت شده که از آن به بعد به تربیت بچه توجه بشود- همین دوره ی بعد از هفت سالگی که در احادیث هم به آن عنایت شده که از آن به بعد به تربیت بچه توجه بشود- همین دوره ی از هفت سالگی تا حدود سی سالگی- دوره بسیار مناسبی است برای شکوفا شدن روح از نظر انواع استعدادها: استعداد علمی: استعداد دینی، و حتی استعداد اخلاقی؛ و لهذا جزء بهترین دوران عمر هر کسی همان دوران محصل بودن اوست، چون هم اوان روحش یک اوان بسیار مناسبی است و هم در این اوان در
یک محیطی قرار می گیرد که روز به روز بر معلومات، افکار، اندیشه، ذوقیات و عواطفش افزوده می شود. برای طلبه ها این دوره ی طلبگی یک یادگار بسیار خوب و عالی است. کسانی که چند سالی طلبگی کرده اند، تا آخر عمر از خوشیهای دوران طلبگی یاد می کنند، با این که در این دوران از نظر شرایط مادی معمولا در وضع خوبی نیستند و در اواخر عمر در شرایط خیلی بهتری هستند. در آن دوره غالبا در فقر و بی چیزی و مسکنت می باشند، منتها چون همه در یک سطح هستند ناراحتی ندارند. دوره ی خیلی خوبی است چون واقعا دوره ی بالندگی انسان است. و اگر در این دوره انسان از نظر علمی و معنوی محروم بماند یک زیانی است که نمی شود گفت صددرصد در سنین بزرگی و در پیری جبران شدنی است. (1)
1) تعلیم و تربیت در اسلام، ص 63.
