همه ی کودکان به رغم تفاوت هایی که در خلق و خوی و وضعیت جسمانی با یکدیگر دارند، از مراحل مشابه ای در دوران رشد خود عبور می کنند.
شخصیت آنان یک باره به وجود نیامده، بلکه طی مراحلی که کودک به ترتیب از آنها می گذارد، شکل می گیرد.
اولین مرحله، سنی است که کودک دنیای بیرون و روابط با دیگران را کشف می کند. به عنوان مثال: خانواده و دوستان نزدیکش را. به طور کلی این سن به دوران کودکستان مربوط می شود.
مرحله ی بعد «سن عقل» نامیده می شود: دورانی آرام که فعالیت های تحصیلی کودک در درجه ی اول اهمیت قرار می گیرد.
بالاخره دوران جوانی فرا می رسد. گذار از یک مرحله به مرحله ی دیگر به سادگی انجام نمی گیرد. در طی این مسیر، کودک دو بحران بزرگ رشد را از سر
می گذراند. اولین بحران در حدود سن 7 سالگی رخ می دهد و دیگری در حدود 13 سالگی(1) همراه با بلوغ و تغییرات حادث می شود.
در حقیقت بحران هفت سالگی قابل مقایسه با بحران سن بلوغ نیست. به طور کلی این سن نشانه ی پایان دوران کودکی به معنای خاص کلمه است. زندگی کودک در این دوران وضعیت معمولی خود را ندارد.
شیوه ی زندگی و سطح فکر کودک تغییر می کند. او قادر است فکر کرده و به طور ارادی دقتش را متوجه چیزی کند. او می تواند افکار و ایده های انتزاعی را درک نماید. دنیای بسته و اطمینان بخش خانواده برای او آشکار می شود.
همچنین جامعه و قوانین گوناگون آن را کشف می کند؛ از قوانین دستور زبان گرفته تا شیوه رفتار در اتوبوس را یاد می گیرد.
بلوغ نیز چیز دیگری است: یک تحول واقعی جسمانی و روانی. پسر و دختر در یک سن واحد از این مرحله عبور نمی کنند. اما هم در مورد دختر و هم در مورد پسر، در یک فاصله زمانی دو یا سه ساله، جسم سریع دگرگون شده و با سرعت گرفتن رشد جسمانی، شکل گرفتن ترشحات تناسلی و دوره های جنسی نیز آغاز می شود.
رویارویی با این دو بحران، یعنی بحران سن 6 و 7 سالگی و بحران سن 12 تا 14 سالگی، همان قدر که برای والدین مهم و مشکل می باشد، برای فرزندان نیز
حایز اهمیت بوده و دردسر ساز است. زیرا در این دوره کمترین لغزش می تواند نتایج غیر مترقبه و جدی به دنبال داشته باشد که در اینجا به بررسی جزییات آن خواهیم پرداخت.
1) 12 سالگی برای دخترها.
